Ανεργία είναι να μην έχω δουλειά. Υπάρχει τίποτα που να χρειάζεται να διευκρινιστεί σχετικά; Υπάρχει.
Γιατί δουλειά, στο πλαίσιο αυτό, έχει δύο διαφορετικές έννοιες. Σημαίνει την θέση, αλλά και το έργο. Σημαίνει το μισθό, αλλά και τη συμμετοχή στην παραγωγή κοινωνικού πλούτου. Κανονικά τα δύο πάνε μαζί. Αλλά όχι πάντα.
Συμβαίνει να έχω δουλειά και ταυτόχρονα να μην πληρώνομαι. Λέγεται απλήρωτη εργασία, και στις μέρες μας είναι πολύ διαδεδομένη, κυρίως στον ιδιωτικό τομέα. Συμβαίνει επίσης να πληρώνομαι αλλά να μην συμμετέχω στην παραγωγή. Λέγεται αργομισθία και είναι επίσης πολύ διαδεδομένη, κυρίως στον ευρύτερο δημόσιο τομέα.
Τα παραπάνω μπορούν να φωτίσουν από διαφορετική οπτική το θέμα των μειώσεων των θέσεων εργασίας του δημοσίου. Γιατί όταν προτείνεται μείωση των θέσεων εργασίας στο δημόσιο, η αντίρρηση που ακούγεται συχνότερα κι εντονότερα, δεν είναι "μα η κοινωνία θα απολέσει την σχετική παραγωγή και θα μειωθεί ο πλούτος της". Είναι "ο δημόσιος υπάλληλος θα απολέσει την σχετική θέση, επομένως τον σχετικό μισθό, και τι θα κάνει που θα βρεθεί σε απόγνωση;".
Από πλευράς συνεισφοράς στην παραγωγή επομένως, αυτοί που έχουν αυτές τις θέσεις είναι άνεργοι. Άνεργοι όμως με πλήρη δικαιώματα εργαζομένου. Άνεργοι με μισθό, επιδόματα, αυξήσεις, ασφάλεια υγείας, συνταξιοδοτικά δικαιώματα, συμμετοχή στον συνδικαλισμό κλπ. Άνεργοι με θέση. Γι΄ αυτές τις θέσεις η κατάλληλη ορολογία δεν είναι "θέσεις εργασίας" αλλά "θέσεις ανεργίας".
Δεν χρειάζεται βέβαια και μεγάλη φιλοσοφία ότι οι άνεργοι με Θέση Ανεργίας είναι σε καλύτερη μοίρα από τους άλλους, τους χωρίς. Αρκεί να αναφερθεί ότι οι άνεργοι χωρίς Θέση Ανεργίας παίρνουν ένα μικρό βοήθημα για 8 μήνες κατά μέσο όρο, και για 12 μήνες κατ΄ ανώτατο. Η διάκριση είναι τόσο ακραία, που δικαιολογεί την έκφραση "παιδιά ενός κατώτερου θεού" για τους ανέργους χωρίς Θέση Ανεργίας.
Των ανέργων χωρίς Θέση Ανεργίας ο αριθμός υπολογίζεται ότι είναι πάνω από 1,3 εκατ. Ο αριθμός των ανέργων με Θέση Ανεργίας υπολογίζεται δυσκολότερα, είναι όμως αναμφίβολο ότι πρόκειται για πολλές δεκάδες χιλιάδες αν όχι και εκατοντάδες χιλιάδες.
Το κρίσιμο πολιτικό ερωτήμα που τίθεται επομένως είναι πόσες Θέσεις Ανεργίας θέλουμε ως κοινωνία να συντηρούμε με την φορολογία, και πώς θα τις κατανείμουμε;
Η πρώτη απάντηση που έρχεται βέβαια στο μυαλό όλων είναι: "Να έχουν όλοι αυτό το προνόμιο". Έχει το πλεονέκτημα ότι λύνει πλήρως το σοβαρότατο κοινωνικό πρόβλημα της ανεργίας. Σημαίνει στην πράξη καμμία απόλυση από το ευρύτερο δημόσιο, αλλά και επιδόματα ανεργίας που θα ήταν ισοδύναμα με μισθό και πλήρη εργασιακά δικαιώματα για όλους τους ανέργους του ιδιωτικού τομέα.
Όλοι θα το θέλαμε αλλά κανείς δεν το προτείνει, γιατί έχει βέβαια απαγορευτικό οικονομικό κόστος, τόσο, που ούτε υγιείς και πλούσιες οικονομίες δεν μπορούν να το αντέξουν, πόσο μάλλον η χρεωκοπημένη Ελληνική. Απόδειξη ότι και οι πιο λαϊκίστικες πολιτικές δυνάμεις δεν έχουν φτάσει να προτείνουν κάτι περισσότερο από την πρόσληψη 100.000 στο δημόσιο, που είναι κάποιου τύπου "ισοδύναμο". Κι αυτή η ακραία πρόταση ακόμα, και πάλι δεν εξασφαλίζει Θέση Ανεργίας στους συντριπτικά περισσότερους ανέργους. Έχει δε εν τω μεταξύ ανακληθεί από τους προτείνοντες, και καλώς, δεδομένου ότι βρίσκεται τελείως εκτός οικονομικών δυνατοτήτων της χώρας, για να μην αναφερθούμε στις συμβατικές της υποχρεώσεις με τους δανειστές της.
Αφού λοιπόν δεν μπορούμε να συντηρήσουμε Θέσεις Ανεργίας για όλους τους ανέργους, χρειάζεται να επιλέξουμε "σε ποιούς". Η τρέχουσα επιλογή του πολιτικού συστήματος είναι: "Σε όλους τους μόνιμους του ευρύτερου δημοσίου και μόνο σ΄ αυτούς".
Είναι αυτή μια πολιτική που δικαιολογείται οικονομικά; Κάθε άλλο! Γιατί η συντήρηση των Θέσεων Ανεργίας, λόγω της υπερφορολόγησης των επιχειρήσεων αλλά και των πιο παραγωγικών πολιτών, μειώνει θέσεις που συνεισφέρουν στην παραγωγή (θέσεις εργασίας). Μειώνεται ως αποτέλεσμα ο συνολικός κοινωνικός πλούτος. Σε εποχή μάλιστα που χρειάζεται να αυξάνεται με κάθε μέσο.
Είναι τουλάχιστον πολιτική που δικαιολογείται κοινωνικά; Κάθε άλλο! Αυτός που χρεοκόπησε στην Ελλάδα δεν είναι ο ιδιωτικός τομέας, όσα στραβά κι αν έχει. Χρεοκόπησε το κράτος με ευθύνη του πολιτικού συστήματος που το αποτελούμε όλοι, πολιτικοί, δημόσιοι λειτουργοί, ΜΜΕ, κοινωνικοί φορείς, και πολίτες.
Είναι ακραία κοινωνικά άδικο οι λειτουργοί του δημοσίου να επωμίζονται το ελάχιστο βάρος αυτής της χρεοκοπίας, την στιγμή που είναι το "δικό τους μαγαζί" που χρεοκοπεί, επομένως έχουν αμεσότερη και μεγαλύτερη συμμετοχή σ΄ αυτή την αποτυχία.
Και πέρα όμως από την ευθύνη τους, μέχρι την οικονομική κατάρρευση του κράτους είχαν μεγαλύτερο μερίδιο στις απολαβές της εποχής των "παχέων αγελάδων". Για ίδια προσόντα, ο μισθός στο ευρύτερο δημόσιο ήταν κατά μέσο όρο από 1,5 μέχρι και πάνω από 2 φορές μεγαλύτερος, για πολλά χρόνια πριν την κρίση, και συνεχίζει να είναι. Η δε αντίστοιχη εργασία, κατά μέσο όρο και πάλι, πολύ λιγότερο απαιτητική και, μέχρι σήμερα, απολύτως ασφαλής.
Η πολιτική αυτή επιλογή είναι λοιπόν τελείως λανθασμένη. Ακραία αναποτελεσματική οικονομικά και ακραία άδικη κοινωνικά. Η ακριβώς αντίθετη απ΄ αυτή που χρειάζεται και δικαιολογείται. Είναι απαραίτητο ν΄ αλλάξει άμεσα και δραματικά.
Αυτό που χρειάζεται να κάνουμε επειγόντως ως κοινωνία είναι ν΄ αποφασίσουμε ότι θα στηρίξουμε τους ανέργους όσο καλύτερα μπορούμε, εντός των δυνατοτήτων της οικονομίας. Με κοινωνική αλληλεγγύη, δηλαδή με προτεραιότητα στους πιο αδύναμους οικονομικά. Να υπολογίσουμε πόσο μέρος του πλούτου που παράγουμε είμαστε σε θέση να διαθέτουμε ως κοινωνικό βοήθημα. Και να το παρέχουμε με διαφάνεια και κοινωνική δικαιοσύνη, δηλαδή ισότιμα σε όλους. Σε όλους όμως. Που σημαίνει, μετά την κατάργηση των προνομιακών Θέσεων Ανεργίας.
Γιατί δουλειά, στο πλαίσιο αυτό, έχει δύο διαφορετικές έννοιες. Σημαίνει την θέση, αλλά και το έργο. Σημαίνει το μισθό, αλλά και τη συμμετοχή στην παραγωγή κοινωνικού πλούτου. Κανονικά τα δύο πάνε μαζί. Αλλά όχι πάντα.
Συμβαίνει να έχω δουλειά και ταυτόχρονα να μην πληρώνομαι. Λέγεται απλήρωτη εργασία, και στις μέρες μας είναι πολύ διαδεδομένη, κυρίως στον ιδιωτικό τομέα. Συμβαίνει επίσης να πληρώνομαι αλλά να μην συμμετέχω στην παραγωγή. Λέγεται αργομισθία και είναι επίσης πολύ διαδεδομένη, κυρίως στον ευρύτερο δημόσιο τομέα.
Τα παραπάνω μπορούν να φωτίσουν από διαφορετική οπτική το θέμα των μειώσεων των θέσεων εργασίας του δημοσίου. Γιατί όταν προτείνεται μείωση των θέσεων εργασίας στο δημόσιο, η αντίρρηση που ακούγεται συχνότερα κι εντονότερα, δεν είναι "μα η κοινωνία θα απολέσει την σχετική παραγωγή και θα μειωθεί ο πλούτος της". Είναι "ο δημόσιος υπάλληλος θα απολέσει την σχετική θέση, επομένως τον σχετικό μισθό, και τι θα κάνει που θα βρεθεί σε απόγνωση;".
Από πλευράς συνεισφοράς στην παραγωγή επομένως, αυτοί που έχουν αυτές τις θέσεις είναι άνεργοι. Άνεργοι όμως με πλήρη δικαιώματα εργαζομένου. Άνεργοι με μισθό, επιδόματα, αυξήσεις, ασφάλεια υγείας, συνταξιοδοτικά δικαιώματα, συμμετοχή στον συνδικαλισμό κλπ. Άνεργοι με θέση. Γι΄ αυτές τις θέσεις η κατάλληλη ορολογία δεν είναι "θέσεις εργασίας" αλλά "θέσεις ανεργίας".
Δεν χρειάζεται βέβαια και μεγάλη φιλοσοφία ότι οι άνεργοι με Θέση Ανεργίας είναι σε καλύτερη μοίρα από τους άλλους, τους χωρίς. Αρκεί να αναφερθεί ότι οι άνεργοι χωρίς Θέση Ανεργίας παίρνουν ένα μικρό βοήθημα για 8 μήνες κατά μέσο όρο, και για 12 μήνες κατ΄ ανώτατο. Η διάκριση είναι τόσο ακραία, που δικαιολογεί την έκφραση "παιδιά ενός κατώτερου θεού" για τους ανέργους χωρίς Θέση Ανεργίας.
Των ανέργων χωρίς Θέση Ανεργίας ο αριθμός υπολογίζεται ότι είναι πάνω από 1,3 εκατ. Ο αριθμός των ανέργων με Θέση Ανεργίας υπολογίζεται δυσκολότερα, είναι όμως αναμφίβολο ότι πρόκειται για πολλές δεκάδες χιλιάδες αν όχι και εκατοντάδες χιλιάδες.
Το κρίσιμο πολιτικό ερωτήμα που τίθεται επομένως είναι πόσες Θέσεις Ανεργίας θέλουμε ως κοινωνία να συντηρούμε με την φορολογία, και πώς θα τις κατανείμουμε;
Η πρώτη απάντηση που έρχεται βέβαια στο μυαλό όλων είναι: "Να έχουν όλοι αυτό το προνόμιο". Έχει το πλεονέκτημα ότι λύνει πλήρως το σοβαρότατο κοινωνικό πρόβλημα της ανεργίας. Σημαίνει στην πράξη καμμία απόλυση από το ευρύτερο δημόσιο, αλλά και επιδόματα ανεργίας που θα ήταν ισοδύναμα με μισθό και πλήρη εργασιακά δικαιώματα για όλους τους ανέργους του ιδιωτικού τομέα.
Όλοι θα το θέλαμε αλλά κανείς δεν το προτείνει, γιατί έχει βέβαια απαγορευτικό οικονομικό κόστος, τόσο, που ούτε υγιείς και πλούσιες οικονομίες δεν μπορούν να το αντέξουν, πόσο μάλλον η χρεωκοπημένη Ελληνική. Απόδειξη ότι και οι πιο λαϊκίστικες πολιτικές δυνάμεις δεν έχουν φτάσει να προτείνουν κάτι περισσότερο από την πρόσληψη 100.000 στο δημόσιο, που είναι κάποιου τύπου "ισοδύναμο". Κι αυτή η ακραία πρόταση ακόμα, και πάλι δεν εξασφαλίζει Θέση Ανεργίας στους συντριπτικά περισσότερους ανέργους. Έχει δε εν τω μεταξύ ανακληθεί από τους προτείνοντες, και καλώς, δεδομένου ότι βρίσκεται τελείως εκτός οικονομικών δυνατοτήτων της χώρας, για να μην αναφερθούμε στις συμβατικές της υποχρεώσεις με τους δανειστές της.
Αφού λοιπόν δεν μπορούμε να συντηρήσουμε Θέσεις Ανεργίας για όλους τους ανέργους, χρειάζεται να επιλέξουμε "σε ποιούς". Η τρέχουσα επιλογή του πολιτικού συστήματος είναι: "Σε όλους τους μόνιμους του ευρύτερου δημοσίου και μόνο σ΄ αυτούς".
Είναι αυτή μια πολιτική που δικαιολογείται οικονομικά; Κάθε άλλο! Γιατί η συντήρηση των Θέσεων Ανεργίας, λόγω της υπερφορολόγησης των επιχειρήσεων αλλά και των πιο παραγωγικών πολιτών, μειώνει θέσεις που συνεισφέρουν στην παραγωγή (θέσεις εργασίας). Μειώνεται ως αποτέλεσμα ο συνολικός κοινωνικός πλούτος. Σε εποχή μάλιστα που χρειάζεται να αυξάνεται με κάθε μέσο.
Είναι τουλάχιστον πολιτική που δικαιολογείται κοινωνικά; Κάθε άλλο! Αυτός που χρεοκόπησε στην Ελλάδα δεν είναι ο ιδιωτικός τομέας, όσα στραβά κι αν έχει. Χρεοκόπησε το κράτος με ευθύνη του πολιτικού συστήματος που το αποτελούμε όλοι, πολιτικοί, δημόσιοι λειτουργοί, ΜΜΕ, κοινωνικοί φορείς, και πολίτες.
Είναι ακραία κοινωνικά άδικο οι λειτουργοί του δημοσίου να επωμίζονται το ελάχιστο βάρος αυτής της χρεοκοπίας, την στιγμή που είναι το "δικό τους μαγαζί" που χρεοκοπεί, επομένως έχουν αμεσότερη και μεγαλύτερη συμμετοχή σ΄ αυτή την αποτυχία.
Και πέρα όμως από την ευθύνη τους, μέχρι την οικονομική κατάρρευση του κράτους είχαν μεγαλύτερο μερίδιο στις απολαβές της εποχής των "παχέων αγελάδων". Για ίδια προσόντα, ο μισθός στο ευρύτερο δημόσιο ήταν κατά μέσο όρο από 1,5 μέχρι και πάνω από 2 φορές μεγαλύτερος, για πολλά χρόνια πριν την κρίση, και συνεχίζει να είναι. Η δε αντίστοιχη εργασία, κατά μέσο όρο και πάλι, πολύ λιγότερο απαιτητική και, μέχρι σήμερα, απολύτως ασφαλής.
Η πολιτική αυτή επιλογή είναι λοιπόν τελείως λανθασμένη. Ακραία αναποτελεσματική οικονομικά και ακραία άδικη κοινωνικά. Η ακριβώς αντίθετη απ΄ αυτή που χρειάζεται και δικαιολογείται. Είναι απαραίτητο ν΄ αλλάξει άμεσα και δραματικά.
Αυτό που χρειάζεται να κάνουμε επειγόντως ως κοινωνία είναι ν΄ αποφασίσουμε ότι θα στηρίξουμε τους ανέργους όσο καλύτερα μπορούμε, εντός των δυνατοτήτων της οικονομίας. Με κοινωνική αλληλεγγύη, δηλαδή με προτεραιότητα στους πιο αδύναμους οικονομικά. Να υπολογίσουμε πόσο μέρος του πλούτου που παράγουμε είμαστε σε θέση να διαθέτουμε ως κοινωνικό βοήθημα. Και να το παρέχουμε με διαφάνεια και κοινωνική δικαιοσύνη, δηλαδή ισότιμα σε όλους. Σε όλους όμως. Που σημαίνει, μετά την κατάργηση των προνομιακών Θέσεων Ανεργίας.